افرادی که درآمدشان متغیر و تحت تاثیر فکر و تدبیر و میزان زحمت آنها افزایش یا کاهش می‌یابد، در مقایسه با افرادی که دستمزد آنان ثابت بوده و رابطه موثری با فراست و ذکاوت آنان ندارد، از نظر ورزیدگی عقلی و پرورش فکری متفاوت هستند.
خداوند در قرآن کریم انسان‌ها را به تعقل (1) و تجارت با خود
فرا می‌خواند (2) تجارتی پر سود و تضمین شده و قابل رقابت با هر تجارت دیگر.
توصیف تجاری برای ارتباط بهتر با خداوند، انسان‌های خردمند و اهل فراست و محاسبه را بیشتر تحت تاثیر قرار می‌دهد و روحیه زیاده‌طلبی انسان، را به مسیر سالم، پاک و نورانی رهنمون می‌گردد. انسانی که در صراط مستقیم قرار می‌گیرد. هر چه زیاده‌طلب‌تر و پرشتاب‌تر، نورانی‌تر و آبرومندتر (3).
در فرصت‌های برابر تجارت و سودآوری، "انسان‌های غافل" که در دام مسائل حاشیه‌ای و بی‌ارزش گرفتار می‌شوند از رقابت و سبقت با خردمندان باز می‌مانند.
بازرگانان خردمند و باتجربه، به خوبی می‌دانند چه کالایی از کجا بخرند و در کجا بفروشند تا سود بیشتری به دست آورند. و لذا در فصل تجارت نه تنها به خواب نمی‌روند، هیچ عاملی نمی‌تواند آنان را غافل سازد.
ماه رمضان از این جهت "مبارک" توصیف می‌شود، که فصل پربرکت برای کشت است و لذا افرادی که از فهم نسبت به مسئله "سرنوشت" برخوردارند و بده بستان‌های سودآور را می‌شناسند، از لحظه لحظه‌های آن بهره‌برداری می‌کنند و خردمندان حسابگر هستند که بیشترین محصول را از این سرزمین حاصلخیز درو می‌کنند.
- انسان‌هایی که با انتخاب خود در "مدار" ماه مبارک رمضان قرار می‌گیرند و با اعتماد و اطمینان به طرف تجاری خود و حتمی بودن سودآوری، اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند، عقل خود را به کار بسته‌اند؟ یا افرادی که ناتوان از محاسبه، از مدار بندگی و تسلیم در برابر آفریدگار خود خارج می‌شوند؟
-کسانی که نماز برپا می‌دارند و روزه می‌گیرند و آثار معنوی آن را به همه وجود خود تسری می‌دهند.
- کسانی که به تلاوت و تدبر در کلام خدا می‌پردازند و در سحرگاهان غرق در مناجات و راز و نیاز با خدایشان می‌شوند.
- کسانی که با لجام زدن به مرکب سرکش هوای نفس چشم از گناه فرو می‌بندند و پاکی دل را پاسداری می‌کنند.
- بانوانی که در گرمای طاقت‌فرسای تابستان با زبان و نگاه و دل روزه‌دار خود، در "حجاب" از گناه مقاومت و پایداری می‌کنند.
- کسانی که با اطعام روزه‌داران و خدمت به نیازمندان و حمایت از مستمندان، زکات سلامت و توانمندی و تمکن خود را می‌پردازند...
عاقل، زیرک و هشیار هستند یا دیگران؟!
بنا بر آنچه که در آیات 6 تا 11 سوره ملک آمده است:
کسانی که انکار خداوند و لجام گسیختگی در برابر فرمان او را به حساب زیرکی و هشیاری خود می‌گذارند در روز سرنوشت اعتراف می‌کنند که اگر "عقل" خود را به کار بسته بودند و یا به سخن پیامبران گوش فرا داده بودند گرفتار عاقبت شوم نمی‌شدند!
از این آیات به روشنی می‌توان نتیجه گرفت که انسان‌ها هر چه مومن‌تر و در برابر احکام الهی تسلیم‌تر، خردمندتر و زیرک‌تر.
ماه رمضان با شهد افطار و سحر و تلاوت و ذکر و مناجات و قدر و احیاء و مناسک قدس و فطر، بر خردورزان و میهمانانش مبارک باد.
پی‌نوشتها:
1- سوره حج آیه 46
2- سوره صف آیه 10
3- مناجات شعبانیه: الهی اِنّ من انتهج بک لمستنیر